پس از امر آموزش، مهارت آموزی یکی از مهمترین مسائل برای دانشآموزان است. مهارت به افراد مختلف کمک میکند تا بتوانند زندگی بهتری داشته باشند. برخی از این مهارتها جهت زندگی آرام، شاد و مقابله با عوامل ناخوشایند استفاده میشوند و برخی دیگر از آنها میتوانند در سنین بالاتر، هنگام تحصیل و یا پس از اتمام دوران تحصیل برای درآمدزایی مورداستفاده قرار گیرند. اینکه افراد به سراغ چه مهارتهایی بروند، کدامیک از آنها را بهتر فراگیرند و از مهارتهایی که دارند چگونه استفاده کنند به 2 عامل بسیار مهم محیط و شخصیت آنها بستگی دارد.
قبل از آنکه فرزندان پای به مدرسه بگذارند، در محیط خانواده حضور دارند. شخصیت و منش بیشتر انسانها ابتدا در محیط خانواده و سپس مدرسه و سایر محیطهای اجتماعی شکل میگیرد. فراموش نکنیم که در کنار آموزش، یکی از وظایف اصلی مدارس مهارت آموزی به دانشآموزان است. مدرسهی دخترانه گلهای فاطمیه نیز تمام تلاش خود را در این مسیر انجام میدهد. در این مطلب از مدرسه متوسطه اول دخترانهی گلهای فاطمیه قصد داریم در مورد نقش محیط زندگی افراد (دانشآموزان) بر مهارت آموزی صحبت کنیم.
محیط
وقتی از محیط صحبت میکنیم فقط اطرافمان را میبینیم اما در حقیقت چنین نیست. در این مطلب محیط را به چند دسته تقسیم میکنیم اما همگی آنها با اختلافی بسیار کم تأثیری مشابه بر مهارت آموزی دانشآموزان میگذارند.
محیط خانه:
عبارت است از خانه، وسایل خانه، تزیینات، رنگها و امکاناتی که در اختیار ساکنین قرار دارد. بهعنوانمثال وقتی میگوییم خانهی ما 75 متر است و 2 اتاقخواب دارد، در هر اتاق یک کمد لباس است و غیره، دقیقاً داریم از محیط خانه صحبت میکنیم. تأثیر چنین محیطی بر مهارت آموزی دانشآموزان بسیار زیاد است.
جو حاکم بر خانه:
جو عبارت است از احساسی که در محیط خانه، توسط خانواده ایجاد میشود. وقتی از پدر و مادر مهربان صحبت میکنیم یعنی جو خانه نیز سرشار از مهربانی و محبت اعضا به یکدیگر است. مسلماً در چنین شرایطی دانشآموز با آرامش بیشتری بهسوی مهارت آموزی هدایت میشود. ممکن است یکخانه همهی امکانات لازم یا به عبارتی محیط بسیار مطلوبی داشته باشد اما جو آن برای رشد افراد ساکن مناسب نباشد.
محیط و جو حاکم بر مدرسه:
مدرسه بهعنوان خانهی دوم دانشآموزان باید از محیط و جو مناسبی برخوردار باشد تا بتواند دانشآموزان را هم در جهت آموزش مباحث درسی و هم مهارت آموزی هدایت کند.
در مدرسه محیط عبارت است از امکانات و ابزارهای لازم برای آموزشوپرورش. جو نیز عبارت است از نظم، برنامهریزی و مدیریت، رفتار کادر مدرسه با دانشآموزان و رفتار دانشآموزان با یکدیگر. خوشبختانه مدرسهی گلهای فاطمیه بهعنوان بهترین مدرسهی قرآنی استان البرز محیطی ایمن و مجهز دارد و از نظر جو نیز دارای جوی، شاد، منظم و برگرفته از آموزههای کتاب آسمانیمان قرآن است.
محیط و جو اجتماعی:
هر محل دیگری بهغیر از خانه و مدرسه، شامل محیط اجتماعی میشود. انواع محیط اجتماعی شامل، کوچه، خیابان، وسایل حملونقل عمومی، مسجد، بازار و غیره که افراد زیادی با طرز فکرهای گوناگون در آن حضور دارند. برخی افراد در چنین محیطهایی سعی میکنند بر رفتار فرزندان شما تأثیر مثبت و یا منفی بگذارند. از تأثیر محیط اجتماعی بر روند مهارت آموزی دانشآموزان نباید غافل ماند. طبق تحقیقات انجام شده در این زمینه، با آموزشهای صحیح در خانه و مدرسه میتوان تأثیر اجتماع را بر دانشآموزان کاهش داد.
جغرافیا
بیشتر شما عزیزانی که این مطلب را میخوانید و همراه ما هستید، در ایران عزیز سکونت دارید. پس از نظر جغرافیایی دارای محیطی یکسان هستیم اما از نظر محیط خانه و مدرسه باهم تفاوتهای چشمگیر داریم. همین تفاوتها هستند که موجب پدیدآمدن رفتارهای گوناگون در سطح اجتماع میشوند. محیط جغرافیایی تأثیر بسیاری بر مهارت آموزی دانشآموزان دارد. محیط جغرافیایی با اقلیم سرد و یا گرم هرکدام نیازهای متفاوتی را طلب میکنند. زندگی در کشور پیشرفته با کشوری که در حال پیشرفت است بسیار متفاوت خواهد بود و هرکدام نیاز به مهارتهایی خاص دارند.
کشوری که مبنای رشد خود را صنعت قرار داده به نیروهای متخصص در صنایع گوناگون نیاز دارد. پس سیستم آموزشی و پرورشی آن باید بیشتر روی مهارت آموزی موردنیاز صنایع تمرکز کند. اما کشوری که سیستم کشاورزی بسیار قدرتمندی دارد باید مهارتها را بر اساس کشاورزی و تولید محصولات درجه یک متمرکز کند. برخی کشورها مانند ایران نیز روی صنعت و کشاورزی و دیگر موارد تمرکز دارند.
خانواده
در ابتدای بحث در مورد خانواده صحبت شد. در این بخش قصد داریم بیشتر بر روی شرایط خانواده صحبت کنیم. این شرایط هم بر محیط و هم بر جو خانواده که در ابتدا مورد بررسی قرار گرفتند، تأثیرگذار است. شرایط خانواده عبارت است از وضعیتی که اکنون خانواده در آن قرار دارد، شرایط مادی، اعتقادات، تعداد نفرات و حتی محیط جغرافیایی در این دستهبندی قرار میگیرند.
بهعنوانمثال خانوادهای که از شرایط مادی مطلوبتری برخوردار باشند کمتر روی امکانات دولتی حساب میکنند و خودشان برای مهارت آموزی فرزندان هزینه میکنند. یا بهعنوانمثال خانوادهای که نسلاندرنسل نجار بودهاند احتمال اینکه فرزند یا فرزندانی دارای مهارت نجاری داشته باشند بسیار بیشتر خواهد بود.
پول
پول مهم است اما کافی نیست. اگر بخواهیم به افراد بر اساس میزان داراییشان بها دهیم، اشتباه محض است. اما پول میتواند بر محیط پیرامون فرزندان تأثیر مثبت و یا منفی داشته باشد. افرادی که از سرمایهی بسیار زیاد برخوردار هستند با افرادی که سرمایهی کمی دارند از نظر مهارت آموزی کاملاً متفاوت هستند. فرد سرمایهدار به دنبال مدیریت سرمایه است اما فردی که سرمایهی کمتری دارد باید مهارت افزایش سرمایه را فراگیرد.
جایگاه اجتماعی
برخی افراد تصور میکنند تنها پول است که بر جایگاه اجتماعی افراد تأثیر میگذارد اما با نگاهی به زندگی افراد موفق درمییابیم که چنین نیست. بیشتر افرادی که امروز از جایگاه اجتماعی مطلوبی برخوردار هستند افراد دارای مهارتهای ویژه هستند. بیشتر این افراد بدون سرمایه و یا با سرمایهای بسیار اندک کار خود را آغاز کردهاند. به همین دلیل در مدرسهی گلهای فاطمیه علاوه بر آموزش مطالب درسی بر مهارت آموزی دختران تمرکز میشود تا بتوانند در آینده افرادی موفق باشند.
جمعبندی
مهارت آموزی یکی از برنامههای بسیار مهم برای فرزندان ایرانی است تا بتوانند در آینده افراد موفقی برای ایران و جامعهی ایرانی باشند. این وظیفهی مهم بر عهدهی خانوادهها، آموزشوپرورش و سایر مسئولین است که نسبت به این برنامهها توجه ویژه داشته شند.
در آخر توجه داشته باشید که کلیهی مثالهای موجود در این مطلب همگی دارای بینهایت احتمال هستند اما به دلیل محدودیتها تنها به یک الی دو مورد اشاره شده است.