همیشه هنگام شروع سال تحصیلی دانش‌آموزان انگیزه‌ی زیادی برای درس‌خواندن دارند و از یک برنامه ریزی صحیح برای موفقیت، برنامه‌ای بی‌نقص صحبت می‌کنند. اما باگذشت چند هفته یا چند ماه از سال تحصیلی نسبت به برنامه ریزی خود سست شده، مداوم آن را تغییر می‌دهند یا به‌کلی رهایش می‌کنند.
در این مقاله از مجموعه مقالات مدرسه متوسطه اول گلهای فاطمیه قصد داریم در مورد همین موضوع صحبت کنیم. این که چرا دانش‌آموزان نسبت به برنامه‌ریزی خود تعهد ندارند. سپس با ارائه یک راهکار اساسی برای حل این مسئله در خدمت شما همراهان گرامی خواهیم بود.
برنامه ریزی چیست؟
قبل از شروع مطلب باید بدانیم تعریف برنامه ریزی چیست. معمولاً برای پیداکردن معنی و یا مفهوم برخی اصطلاحات به سراغ گوگل می‌رویم. اگر "برنامه ریزی" را در گوگل تایپ کنید و سپس دکمه‌ی جست‌وجو را بزنید با تعاریف گسترده و گوناگونی مواجه خواهید شد که هیچ‌کدام نه به‌تنهایی صحیح هستند و نه غلط، هنوز تعریف دقیقی برای برنامه ریزی وجود ندارد اما اگر بخواهیم خیلی خلاصه به مفهوم آن اشاره کنیم باید بگوییم:
" برنامه ریزی صحیح برای موفقیت" عبارت است از استفاده از مجموعه روش‌هایی که به ما کمک می‌کنند تا بتوانیم تمامی کارهایمان را به‌درستی و در زمان مطلوب به انجام برسانیم.
بیشتر بخوانید: نقش تعهد برای رسیدن به اهداف
به چه دلیل برنامه ریزی معنای دقیق و مشخصی ندارد؟
در تعریفی که ارائه کردیم گفتیم برنامه ریزی عبارت است از مجموعه روش‌هایی که ...
وقتی از روش صحبت می‌کنیم باید دقت کنیم که این روش‌ها برای تمامی افراد روی کره‌ی زمین یکسان نیستند. حتی اگر همه‌ی انسان‌ها نیز از یک روش واحد استفاده کنند، نتایج حاصل شده متفاوت خواهد بود. پس می‌توانیم دو نتیجه‌گیری داشته باشم که دقیقاً چرا برنامه ریزی صحیح برای موفقیت دارای مفهوم عام نیست.
- تعداد روش‌های برنامه ریزی به اندازه‌ی تعداد افراد روی کره‌ی زمین است.
- حتی اگر افراد زیادی از روشی یکسان استفاده کنند نتایج متفاوتی خواهند گرفت.
هر انسانی روش‌های مختلف برنامه ریزی را آن‌طور که خودش می‌خواهد اجرا می‌کند و نمی‌توان برای همه نسخه واحد پیچید.
راهکار چیست؟
خب با این توصیف باید چه‌کار کنیم؟
مبحث اول که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است بحث خودشناسی است. دانش‌آموزانی که اکنون در دوره متوسطه اول مشغول به تحصیل هستند باید به سمتی هدایت شوند که بتوانند مسیر زندگی خود را پیدا کنند و این مهم به جز با خودشناسی به نتیجه نمی‌رسد.
منظور از خودشناسی جهت برنامه ریزی صحیح برای موفقیت دقیقاً این است که ویژگی‌های خودتان را بهتر بشناسید. خودشناسی عبارت است از تلاش انسان به جهت یافتن بهترین مسیر زندگی، تلاشی که عوامل ارثی و محیطی در آن تأثیرگذار هستند.
مباحث خودشناسی در ارتباط با دانش‌آموزان
دانش‌آموزان در دوران تحصیل نیازهای متفاوتی دارند. بهتر است این نیازها را با کمک والدین و مربیان مدرسه شناسایی و نسبت به رفع آنها اقدام کنند. خودشناسی جهت برنامه ریزی صحیح برای موفقیت در هر دوره از زندگی شرایط متفاوتی دارد زیرا نیازهای انسان همواره در حال تغییر و تکامل هستند.
کودکان با اسباب‌بازی خود ساعت‌ها سرگرم می‌شوند اما یک نوجوان شرایطی بسیار متفاوتی را تجربه خواهد کرد. برخی از مباحث خودشناسی متناسب با موقعیت، سن و نیاز دانش‌آموزان عبارت‌اند از:
- شناسایی علایق تحصیلی، ورزشی، هنری و غیره
- هدف‌گذاری دقیق برای موفقیت در حیطه‌ی علایق
- شناخت برخی از ویژگی‌های شخصیتی
- سبک زندگی دانش‌آموزی (ساعت خواب، مدرسه، غذا، درس‌خواندن، تفریح و غیره)
بیشتر بخوانید: نقش هدف در زندگی دانش‌آموزان
چگونه به خودشناسی برسیم؟
خودشناسی ارتباط مستقیمی با برنامه ریزی صحیح برای موفقیت دارد. اما دانش‌آموزان به‌خصوص در مقطع متوسطه اول شاید نتوانند بار خودشناسی را به‌تنهایی تحمل کنند. بهتر است دانش‌آموزان در مسیر خودشناسی از والدین و همچنین مشاورین مدارس کمک بگیرند.
انسان‌های زیادی هستند که وقتی پای صحبت آنها می‌نشینیم ادعا می‌کنند خودشان را خیلی خوب می‌شناسند اما در حقیقت چنین نیست. اگر دانش‌آموزان از کمک افراد متخصص در این زمینه بهره‌مند نشوند راه را به خطا خواهند رفت. افراد متخصص عبارت‌اند از:
- پدر و مادر
- مشاور مدرسه
- متخصصین حوزه‌ی روان‌شناسی تحصیلی و موفقیت
نقش خودشناسی جهت برنامه ریزی صحیح برای موفقیت
خودشناسی کمک می‌کند ابتدا هدف‌گذاری دقیق داشته باشید و سپس بتوانید با برنامه ریزی صحیح برای موفقیت تلاش کنید. با یک مثال برای شما توضیح می‌دهیم:
فرض کنید دانش‌آموزی برای خودش برنامه ریزی می‌کند که من می‌خواهم ساعت 8 شب شروع کنم به درس‌خواندن. سپس کل روز کارهایش را می‌کند و وقتی ساعت 8 فرامی‌رسد با احساس خستگی و بی‌حالی به سراغ کتاب‌هایش می‌رود، کمی با آنها بازی می‌کند و درس‌خواندن را خیلی زود رها کرده به سراغ کار دیگری می‌رود. این روند طی یک هفته مداوم تکرار شده و دانش‌آموز برنامه ریزی خود را به‌طورکلی رها یا با برنامه‌ی دیگری که آن هم طبق اصول اشتباه چیده شده جایگزین و به اجرا در می‌آورد.
چنین دانش‌آموزی هر نوع برنامه ریزی صحیح برای موفقیت را اشتباه انجام می‌دهد و پس از مدتی احساس می‌کند او توان انجام برنامه‌هایی که می‌چیند را ندارد. از درون دچار ناراحتی می‌شود و افکار ناکارآمدی زندگی او را تحت‌تأثیر منفی قرار خواهند داد. درصورتی‌که حقیقتاً مشکل از او نیست. او دانش‌آموزی است که می‌خواهد برای موفقیت تلاش کند اما راه صحیح آن را نمی‌داند و نیاز به راهنمایی افراد متخصص دارد.
وظایف والدین
ما از والدین عزیز می‌خواهیم با وجود تمامی مشغله‌ای که دارند باز هم مراقب دانش‌آموزان خود باشند. والدین عزیز لطفاً برنامه ریزی فرزند خود را بررسی کنید. از آنها پرسش کنید که آیا برنامه داری؟ اگر داری چگونه پیش می‌رود؟ و غیره. سپس با نظارت دقیق، نسبت به شناسایی و حل سریع مسائل آنها اقدام کنید. اگر می‌بینند که دانش‌آموزان برنامه ریزی می‌کنند اما به موفقیت ختم نمی‌شود یا آن را نصفه‌نیمه رها می‌کنند یعنی انگیزه و روح برای موفقیت در وجود آنها هست اما نمی‌دانند چگونه آن را به ظهور برسانند.
وظایف مدرسه
وظیفه‌ی مدرسه این است که به طور تخصصی برنامه ریزی دانش‌آموزان را دقیق مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد و با ارائه گزارش به والدین آنها را مطلع سازد. مسلماً در مدرسه خیلی بهتر می‌توانیم از روند تحصیلی دانش‌آموزان آگاه شویم. اما هیچ‌چیز به اندازه‌ی پیگیری در خانه توسط والدین ارزشمند و کارآمد نیست. اگر دانش‌آموزی در مدرسه افت تحصیلی داشته باشد مسلماً دچار چالش شده و نیاز به کمک جهت برنامه ریزی صحیح برای موفقیت دارد. خوشبختانه مدرسه گلهای فاطمیه با کادر تخصصی و مشاورین حرفه‌ای که در اختیار دارد خیلی سریع از بروز مسائل پیشگیری می‌کند.
وظایف دانش‌آموز
وظیفه‌ی دانش‌آموزان این است که اگر ناراحتی یا عامل منفی در زندگی خود احساس می‌کنند آن را ابتدا به والدین گزارش کنند تا نسبت به حل آن اقدام نمایند. یکی دیگر از وظایفی که بر عهده‌ی دانش‌آموزان هست این است که با والدین، مشاورین و روان‌شناسان تحصیلی نهایت همکاری را داشته باشند، تکالیف و گزارشاتی که بر عهده دارند به‌خوبی انجام دهند تا همه در همکاری باهم بتوانند مسائل را حل کنند.
جمع‌بندی
در این مطلب در مورد نقش برنامه ریزی صحیح برای موفقیت پرداختیم اما از روش‌های برنامه ریزی چیزی نگفتیم زیرا قصد داریم در یک مطلب مجزا به این موضوع بپردازیم. با ارتباط مبحث برنامه ریزی به بحث جذاب و مهم خودشناسی موفق شدیم راهکاری جهت حل مسائل و چالش‌های پیشروی دانش‌آموزان ارائه کنیم. قدم اول و بسیار مهم برای موفقیت در برنامه ریزی و تعهد به آن این است که ابتدا خود را بشناسیم و سپس نسبت به برنامه ریزی اقدام کنیم.
از این که با ما همراه بودید از شما سپاسگزاریم.